مرتب کردن یا ردیف کردن دندان ها ( ارتودنسی )

ارتودنسی

مرتب کردن یا ردیف کردن دندان ها ( ارتودنسی )

بیشتر افراد فکر می کنند ارتودنسی فقط به خاطر زیبایی انجام می شود، در حالی که این درمان برای سلامتی دهان ضروری می باشد.

درمان های ارتودنسی مثل استفاده از براکت ها برای منظم کردن دندان هایی که کج شده و یا به درستی کنار هم قرار نگرفته اند، استفاده می شود. با استفاده از ارتودنسی می توان این مشکلات را رفع نمود. تمیز کردن دندان های کج، کار سختی می باشد و همین موضوع با گذشت زمان موجب پوسیدگی دندان ها شده و یا بیماری های لثه را به دنبال خواهند داشت. متخصص ارتودنسی شما با کمک عکس برداری و یا ابزار های دیگر نیاز شما به ارتودنسی را تشخیص خواهد داد.

شما جز کدام یک هستید؟

1. آیا دندان های شما حالت جلو آمدگی دارند؟
2. آیا دندان های بالایی سطح زیادی از دندان های پایین را پوشانده است؟
3. آیا دندان های پایین سطح روی دندان های بالا را پوشانده است؟ 
4. آیا امکان قرار دادن دندان های بالا روی دندان های پایین وجود ندارد؟
5. آیا فضای کافی برای دندان ها در داخل دهان وجود ندارد؟ آیا تعداد دندان های رشد کرده بیش از حد انتظار است؟
6. آیا خطوط لثه ها باهم هماهنگ نیستند؟ زمانی که هماهنگ نباشند، بیمار هنگام خوردن غذا مشکل خواهد داشت.
7. آیا دندان های قدامی فک بالا به جای اینکه روی دندان های پایین قرار بگیرند، داخل این دندان ها قرار گرفته اند؟

بهترین زمان برای ارتودنسی

بهترین سن برای ارتودنسی بین 10 تا 14 سال می باشد. در این سن سر و دهان کودک در حال رشد می باشد و به همین دلیل ردیف کردن دندان ها راحت تر است ولی امکان ارتودنسی در هر سنی وجود دارد. امروزه ارتودنسی بزرگسالان مورد توجه  علاقه مندان قرار گرفته است.

ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی متحرک

ارتودنسی به دو صورت ثابت و متحرک انجام می گیرد. انتخاب هر کدام بسته به شرایط بیمار و نظر ارتودنتیست دارد. درارتودنسی ثابت بیمار نمی‌تواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج سازد، بر خلاف ارتودنسی متحرک که بیمار معمولا هنگام غذا خوردن دستگاه را در می‌آورد. در ارتودنسی با دستگاه ثابت، براکت ها بر روی دندان ها چسبانده شده و ثابت می مانند. ولی درر ارتودنسی متحرک، بیمار هر زمانی که بخواهد می تواند براکت ها را گذاشته و بردارد. نمی توان گفت کدام یکی از این روش ها بهتر از دیگری می باشد زیرا هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. اکثر ارتودنتیست ها پیشنهاد استفاده از ارتودنسی ثابت را دارند زیرا از آن به عنوان روشی دقیق تر و مطمئن تر یاد می کنند. از مزیت هایی که ارتودنسی متحرک دارد برداشتن آنها هنگام غذاا  خوردن است که باعث می شود بیمار به راحتی غذای مورد علاقه  ی خود را نوش جان کند.

ارتودنسی متحرک یا برای حرکات جزئی دندان ها استفاده می شود و یا برای برطرف کردن مشکلات فکی ( عقب بودن فک پایین یا بالا). از این روش فقط زمانی می توان استفاده کرد که بی نظمی دندان ها زیاد نباشد. این نوع درمان ارتودنسی هم می تواند همراه ارتودنسی ثابت مورد استفاده قرار بگیرد و هم به صورت مستقل و تنها. امکان اینکه در روز های اول استفاده از اینن درمان ارتودنسی، بیمار با مشکل تکلم روبرو شود زیاد است ولی بعد از گذشت چند روز این مشکل برطرف می شود.

رایج ترین درمان ارتودنسی، استفاده از براکت ها

استفاده از ارتودنسی ثابت رایج تر از نوع متحرک می باشد که خود شامل سه نوع می باشد: فلزی، شفاف یا سرامیکی و لینگوال

براکت ها  که از سیم ها و کش های مخصوص ارتودنسی ساخته شده اند، به آرامی دندان ها را در مسیر درست حرکت می دهند. براکت های جنس های مختلفی دارند از جمله فلزی و سرامیکی که به سطح جلوی دندان ها وصل می شوند. براکت های ارتودنسی لینگوال نیز نوع  دیگری هستند که به پشت دندان ها متصل می شوند که قابل رویت نیستند ولی تمیز کردن آنهاا  سخت تر است.

انواع  براکت های ارتودنسی

براکت های فلزی ارتودنسی 
از براکت ها در ارتودنسی ثابت استفاده می شود که انوع مختلفی دارد. براکت های فلزی رایج ترین نوع درمان بوده و همه متخصصان ارتودنسی شرایط انجام این درمان را دارند. در این نوعع درمان براکت های ارتودنسی به دندان ها چسبیده می شوند. براکت های فلزی می توانند به رنگ نقره ای یا طلایی نیز باشند. این نوع براکت ها استحکام و استقامت بالایی دارند. مدتی طول می کشد تا بیمار به این براکت های ارتودنسی عادت کند زیرا امکان دارد لثه ها، هنگام وصل کردن آن ها اندکی اذیت شود ولی کم کم لثه و گونه ی بیمار به این براکت ها عادت می کند. بیشتر براکت های فلزی ارتودنسی توسط نوار های پلاستیکی به نام لیگاتور به دندان ها متصل شده و براکت ها و قوس ها را متصل به هم نگه می دارد. لیگاتور ها رنگ های مختلفی دارند.

مراقبت از براکتهای فلزی ارتودنسی

بعد از اینکه براکت های فلزی ارتودنسی به دندان های شما متصل شد، باید مراقبت های لازم را برای موفقیت درمان اعمال کنید. یک سری از عادت های غذایی خود را در دو سالی که تحت درمان هستید باید تغییر دهید. از خوردن گوشت ها و سبزیجات سفت و هر چیز شبیه آنها باید خودداری کنید. از جویدن هر آنچه که امکان دارد به براکت های ارتودنسی بچسبد خودداری کنید. خوردن چیپس، پفک و هر چیز تردی که می تواند به براکت های ارتودنسی آسیب بزند خودداری کنید. به جای اینکه میوه هایی مثل سیب را گاز بزنید، آنها را به تکه های کوچک تقسیم کرده و سپس میل کنید. استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن براکت های فلزی ارتودنسی اندکی سخت است و به همین دلیل دستگاهی مخصوص طراحی شده است که به وسیله فشار آب براکت ها را تمیز می کند.

براکت های سرامیکی ارتودنسی
براکت های سرامیکی ارتودنسی به اندازه براکت های فلزی در دهان مشخص نیستند. این نوع براکتها در مقایسه با انواع فلزی خود اندکی گران تر هستند ولی ظاهر زیبایی دارند. افرادی که دوست ندارند از براکت های فلزی استفاده کنند و به همین دلیل سراغ ارتودنسی نمی روند، می توانند از این نوع براکت ها که زیاد قابل رویت نیستند، استفاده کنند.

براکت های سرامیکی ارتودنسی اندازه و شکلی شبیه براکتهای فلزی دارند ولی با رنگی شفاف یا همرنگ دندان.

مزایای استفاده از براکت های سرامیکی ارتودنسی

یکی از بزرگترین مزایای استفاده از این نوع براکت های ارتودنسی، مشخص نبودن آنها می باشد. خود براکت های سرامیکی تغییر رنگ نمی دهند ولی در صورتی که بیمار سیگاری بوده و یا مصرف چای و قهوه ی بالایی داشته باشد، رنگ کش هایی که سیم ارتودنسی را روی این نوع براکت ها نگه می دارند و معمولا سفید و شفاف هستند تغییر خواهد کرد. البته این کش ها معمولا ماهیانه عوض می شوند. ولی باید به این نکته اشاره کرد که رنگ خود براکت های سرامیکی ارتودنسی تغییر نمی کند.

معایب استفاده از براکت های سرامیکی ارتودنسی

همه می دانند که سرامیک شبیه شیشه بوده و بسیار شکننده است، به همین دلیل براکت های سرامیکی ارتودنسی در مقایسه با براکت های فلزی تحمل کمتری داشته و به مراقبت بیشتری نیاز دارند. هر ضربه ی کوچکی می توانند موجب شکستن آنها شود. بیمارانی که از این نوع براکت های ارتودنسی استفاده می کنند باید هنگام غذا خوردن و انتخاب مواد غذایی مصرفی بیشتر دقت کنند. علت دیگری که برخی از بیماران ترجیح می دهند از براکت های فلزی ارتودنسی به جای سرامیکی استفاده کنند، قیمت آنها می باشد. براکت های سرامیکی نسبت به انواع فلزی خود گران تر می باشند. تفاوت دیگری که این نوع براکت های ارتودنسی با انواع فلزی دارند طول درمان نسبتا طولانی تر آن ها می باشد. از آنجایی که این نوع براکت ها شکننده و حساس می باشند، متخصص ارتودنسی شما از نیروی کمتری استفاده می کند که همین موضوع باعث می شود دندان ها با سرعت کمتری حرکت کنند.

براکت های ارتودنسی لینگوال

براکت های لینگوال ( ارتودنسی مخفی ) به پشت دندان ها متصل می شوند و به همین دلیل هنگامی که لبخند می زنید قابل رویت نیستند. براکت های لینگوال در مقایسه با براکت های معمول گرانتر می باشند ولی از آنجایی که در دهان مشخص نیستند، طرفداران زیادی دارد. البته متخصص ارتودنسی شما می تواند تشخیص دهد آیا شما می توانید از این نوع براکت هاا استفاده کنید یا نه. این نوع براکت های ارتودنسی هنگام لبخند زدن اصلا مشخص نیستند مگر اینکه از نزدیک به دهان شما نگاه شود. ارتودنسی لینگوال در همه جا انجام  نمی شود و اکثر متخصص ارتودنسی ها نیز این روش را پیشنهاد نمی کنند زیرا ناراحتی که برای بیمار ایجاد می کند زیاد است. به عبارتی می توان گفت تنها مزیت این نوع درمان زیبایی آن است وگر نه این پروسه هم برای بیمار و هم متخصص ارتودنسی سخت می باشد.

پیشنهاداتی برای کوتاه کردن طول درمان ارتودنسی

- استفاده از ابزارهای مخصوصی که برای براکت های ارتودنسی طراحی شده اند مثل مسواک های بین دندانی، نخ دندان مخصوص و مسواک ها برقی
- بعد از هر وعده غذایی، با مسواک مخصوص و خمیر دندان حاوی فلوراید و نخ دندان، دندان های خود را به دقت تمیز کنید.
- از دهان شویه های ضد عفونی کننده استفاده کنید.

حفاظت از براکت های ارتودنسی

- اگر عادت دارید ناخن هایتان را بخورید، حتما باید سعی کنید آن را ترک کنید
- اگر عادت دارید هر وسیله ای که دستتان است مثل مداد یا خودکار را داخل دهانتان گذاشته و بجویید، برای درمان موفق ارتودنسی حتما باید این عادت را نیز ترک کنید
- از خوردن غذاهای سفت و چسبنده مثل بعضی از شکلات ها خودداری کنید

مراقبت بعد ازارتودنسی، نقش حیاتی در گرفتن بهترین نتیجه

بین براکت ها فاصله ی بسیار اندکی وجود دارد که باعث می شود بعد از خوردن غذا، پلاکت های ارتودنسی به راحتی گیر کنند که همین موضوع در طول زمان باعث پوسیدگی دندان، بیماری های لثه، افتادن لکه و نقطه های سفید روی دندان می شود. به همین دلیل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بعد از صرف هر وعده غذایی اهمیت بسیار بالایی دارد. میزان موفقیت درمان ارتودنسی به نحوه مراقبت شما بستگی دارد. در صورتی که مراقبت های لازم را به درستی انجام داده و به مشورت های متخصص ارتودنسی به خوبی عمل کرده باشید، می توانید از موفقیت این درمان ارتودنسی مطمئن باشید.

نوع دیگر ارتودنسی، دستگاه متحرک

ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین) این نوع درمان نامرئی بوده و به صورت قالب در دهان شما قرار می گیرند و به راحتی هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان قابل برداشتن هستند. در این روش نیازی به براکت و سیم نیست. در این نوع درمان ارتودنسی از پلاک هایی استفاده می شود که توسط تکنولوژی رایانه ای ساخته شده اند. هنگامی که این پلاک های متحرک در داخل دهانتان قرار دارد، از خوردن غذا های سفت، نوشیدن چای و قهوه و سیگار کشیدن خودداری کنید زیرا این پلاک ها تغییر رنگ می دهند. اگر از این نوع درمان ارتودنسی استفاده می کنید خیلی باید مراقب باشید زیرا در صورت شکسته شدن یا تغییر شکل دادن پلاک ها، روند درمان با مشکل مواجه خواهد شد.

مزایای استفاده از ارتودنسی نامرئی

- ارتودنسی نامرئی قابل رویت نیستند
- ارتودنسی نامرئی هنگام غذا خوردن و یا مسواک زدن برداشته می شوند
- در ساخت آنها از تکنولوژی سه بعدی رایانه ای استفاده شده است
- ارتودنسی نامرئی به دندان های شما آسیب نمی زنند

معایب استفاده از ارتودنسی نامرئی

- قیمت ارتودنسی نامرئی در مقایسه با بقیه درمان های ارتودنسی گران تر است
- طول درمان ارتودنسی این روش با روش براکت های فلزی یکسان است
- این نوع درمان ارتودنسی برای همه بیماران استفاده نمی شود